Διαμονή, εργασία, σπουδές - Ανασκόπηση των δικαιωμάτων που έχετε στην ΕΕ

Κατεβάστε το pdf

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Γνωρίζετε ότι ως πολίτης της ΕΕ έχετε το δικαίωμα να ζήσετε, να εργαστείτε και να σπουδάσετε σε άλλη χώρα της ΕΕ; Γνωρίζετε επίσης ότι κάθε χρόνο χιλιάδες άνθρωποι κάνουν ακριβώς αυτό;

Αυτά είναι ορισμένα από τα βασικά δικαιώματα που έχετε στην ΕΕ, και με το παρόν φυλλάδιο θέλουμε να εξασφαλίσουμε ότι τα γνωρίζετε.

Τι γίνεται όμως με τις πρακτικές πτυχές της μετακίνησης σε άλλη χώρα της ΕΕ; Τι συμβαίνει με το αυτοκίνητό σας, την άδεια οδήγησής σας και την κοινωνική σας ασφάλιση; Πώς μπορείτε να διαχειριστείτε τα χρήματά σας;

Το παρόν φυλλάδιο σας πληροφορεί επίσης για το εξίσου σημαντικό ζήτημα των πολλών πρακτικών δικαιωμάτων που έχετε στην ΕΕ και τα οποία καθιστούν τη μετακίνηση σε άλλη χώρα της ΕΕ όσο το δυνατόν πιο εύκολη και χωρίς προβλήματα.

Δίνουμε έμφαση στα δικαιώματα που έχετε όταν κάνετε τα εξής σε άλλη χώρα της ΕΕ:

• μετάβαση,
• διαμονή,
• εργασία,
• σπουδές.

Εξετάζουμε επίσης τα εξής:

• τα δικαιώματά σας ως καταναλωτή και τη διαχείριση των χρημάτων σας στο εσωτερικό της ΕΕ,
• τη διεκδίκηση της εφαρμογής των δικαιωμάτων σας,
• το πού θα βρείτε περισσότερες πληροφορίες και συμβουλές.

Παρακαλούμε να σημειώσετε ότι το παρόν είναι μόνο μια γενική επισκόπηση των δικαιωμάτων σας σε επίπεδο ΕΕ — για πιο αναλυτικές πληροφορίες και πληροφοριακά δελτία για το πώς λειτουργούν τα πράγματα στις επιμέρους χώρες της ΕΕ θα πρέπει να επισκεφθείτε τον δικτυακό τόπο «Η Ευρώπη σου» στη διεύθυνση: europa.eu/youreurope/

ΒΑΣΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Ως πολίτης της ΕΕ έχετε το δικαίωμα να πηγαίνετε σε οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ένωσης χωρίς ιδιαίτερες διατυπώσεις, αρκεί να είστε κάτοχος έγκυρης ταυτότητας ή διαβατηρίου.

Μπορεί να ελεγχθεί η εγκυρότητα των εγγράφων ταυτότητας, δεν μπορούν όμως να σας υποβληθούν ερωτήσεις σχετικά με τους σκοπούς και τη διάρκεια του ταξιδιού σας.

Το δικαίωμά σας να ταξιδεύετε μπορεί να περιοριστεί μόνο για λόγους δημόσιας τάξης, δημόσιας ασφάλειας ή δημόσιας υγείας.

Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΑΣ

Τα μέλη της οικογένειάς σας, ανεξάρτητα από την ιθαγένειά τους, έχουν το δικαίωμα να σας συνοδεύσουν. Ίσως να χρειαστεί θεώρηση εισόδου για τους πολίτες χωρών εκτός ΕΕ, ανάλογα με την ιθαγένειά τους.

ΣΕΝΓΚΕΝ

Στο εσωτερικό του «χώρου Σένγκεν» γενικά δεν υπάρχουν έλεγχοι ταυτότητας στα εσωτερικά σύνορα. Ο χώρος αυτός περιλαμβάνει τις εξής χώρες (την 1η Μαΐου 2005):

Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ελλάδα, Ισλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Λουξεμβούργο, Νορβηγία, Πορτογαλία, Σουηδία και Φινλανδία.

ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ

Εάν σας αρνηθούν την επιβίβαση, ακυρωθεί η πτήση σας, υποστείτε μεγάλες καθυστερήσεις ή χαθούν οι αποσκευές σας, δικαιούστε ενδεχομένως αποζημίωση βάσει της νομοθεσίας της ΕΕ και μπορείτε να προσφύγετε στον αρμόδιο φορέα επιβολής της νομοθεσίας. Για περισσότερες πληροφορίες: http://ec.europa.eu/transport/air_portal/passenger_rights/information_en.htm

ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ

Όταν ταξιδεύετε στο εσωτερικό της ΕΕ, εάν αρρωστήσετε ξαφνικά ή σας συμβεί ένα ατύχημα σε άλλη χώρα της ΕΕ, εσείς (και η οικογένειά σας) δικαιούστε άμεση ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στη χώρα αυτή. Για το σκοπό αυτόν, πρέπει να έχετε την ευρωπαϊκή κάρτα ασφάλισης ασθένειας (ή το σχετικό έντυπο «E111»), την οποία θα πρέπει να προμηθευτείτε από τη χώρα σας πριν από την αναχώρησή σας. Αυτό ισχύει μόνο για σύντομες περιόδους παραμονής στο εξωτερικό.

ΑΓΟΡΕΣ ΓΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΣΑΣ ΧΡΗΣΗ

Μπορείτε να αγοράσετε αγαθά και υπηρεσίες που προορίζονται για προσωπική σας χρήση, υπό τους ίδιους φορολογικούς όρους που ισχύουν για τους υπηκόους της χώρας την οποία επισκέπτεστε, και να τα εισάγετε στη χώρα σας. Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει για την αγορά νέων αυτοκινήτων. Για τα προϊόντα καπνού και το αλκοόλ μπορεί υπό ορισμένες περιστάσεις να σας ζητηθούν αποδείξεις ότι τα είδη αυτά είναι για προσωπική σας χρήση. Για περισσότερες πληροφορίες: http://ec.europa.eu/taxation_customs/common/travellers/within_eu/index_en.htm

ΒΑΣΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Ως πολίτης της ΕΕ έχετε το δικαίωμα να διαμένετε και να εγκατασταθείτε σε οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ.

Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΑΣ

Αυτό το θεμελιώδες δικαίωμα ισχύει και για τα μέλη της οικογένειάς σας. Εάν δεν είναι υπήκοοι της ΕΕ, η χώρα υποδοχής ενδέχεται να απαιτήσει θεώρηση εισόδου.

ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

Για περιόδους μικρότερες των τριών μηνών: αρκεί να διαθέτετε δελτίο ταυτότητας ή διαβατήριο που να μην έχει λήξει.

Για περιόδους μεγαλύτερες των τριών μηνών: έχετε το δικαίωμα να εγκατασταθείτε σε άλλη χώρα της ΕΕ εάν:

• είστε εργαζόμενος ή αυτοαπασχολούμενος στη χώρα υποδοχής ή
• έχετε εγγραφεί σε ιδιωτικό ή δημόσιο ίδρυμα με κύριο σκοπό την παρακολούθηση ενός κύκλου σπουδών, όπου συμπεριλαμβάνεται η επαγγελματική κατάρτιση, ή
• • έχετε επαρκείς πόρους για εσάς και για τα μέλη της οικογένειάς σας και διαθέτετε ασφάλιση ασθένειας η οποία καλύπτει όλους τους κινδύνους στη χώρα υποδοχής.

Για περισσότερες πληροφορίες, συμβουλευτείτε τον οδηγό «Διαμένετε σε άλλη χώρα της ΕΕ» και τα συναφή πληροφοριακά δελτία στον δικτυακό τόπο «Η Ευρώπη σου».

ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ

Εάν έχετε καινούργιο αυτοκίνητο, δεν μπορούν να σας επιβληθούν έλεγχοι στη νέα χώρα. Εάν έχετε μεταχειρισμένο αυτοκίνητο, ίσως χρειαστεί να υποβληθεί σε δοκιμή καταλληλότητας.

Γενικά, πρέπει να ταξινομήσετε το αυτοκίνητό σας με κανονικές πινακίδες της νέας χώρας καθώς και να πληρώσετε τέλη ταξινόμησης και τέλη κυκλοφορίας στη χώρα αυτή.

Μπορείτε να χρησιμοποιείτε το αυτοκίνητό σας σε προσωρινή βάση σε κάθε άλλη χώρα της ΕΕ χωρίς να καταβάλετε φόρους και τέλη για έξι μήνες ανά περίοδο δώδεκα μηνών. Αυτό δεν ισχύει για τους «μεθοριακούς εργαζόμενους» — άτομα που εργάζονται καθημερινά σε γειτονική χώρα.

ΑΔΕΙΑ ΟΔΗΓΗΣΗΣ

Μπορείτε να οδηγείτε σε άλλη χώρα της ΕΕ με την άδεια οδήγησης της χώρας καταγωγής σας. Ωστόσο, η χώρα υποδοχής μπορεί να εφαρμόσει τις εθνικές διατάξεις της σε ό,τι αφορά τη διάρκεια ισχύος της άδειας, τον ιατρικό έλεγχο και τις φορολογικές διατάξεις.

ΤΑ ΥΠΑΡΧΟΝΤΑ ΣΑΣ

Μπορούν να μετακινούνται χωρίς περιορισμούς και χωρίς την καταβολή τελωνειακών δασμών ή φόρων.

ΦΟΡΟΙ

Για να αποφευχθεί η διπλή φορολογία, πρέπει να διευκρινίσετε εάν η «φορολογική κατοικία σας» είναι στη χώρα υποδοχής — αυτό σημαίνει ουσιαστικά ότι δηλώνετε εκεί όλο το εισόδημά σας.

Για να γίνει αυτό, πρέπει να επικοινωνήσετε με τις φορολογικές αρχές της χώρας καταγωγής σας και της χώρας υποδοχής. Πρέπει επίσης να ελέγξετε εάν υπάρχουν διατυπώσεις που πρέπει να ολοκληρωθούν πριν από την αναχώρησή σας.

ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΟΥ ΕΚΛΕΓΕΙΝ ΚΑΙ ΕΚΛΕΓΕΣΘΑΙ

Έχετε το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στη χώρα υποδοχής, σε ισότιμη βάση με τους υπηκόους της χώρας αυτής, στις:

• δημοτικές (τοπικές) εκλογές: σημειώστε ότι δεν χάνετε αυτόματα το δικαίωμα ψήφου στη χώρα καταγωγής σας αν ψηφίσετε στη χώρα υποδοχής•
• ευρωπαϊκές εκλογές: σημειώστε ότι πρέπει να εγγραφείτε στους εκλογικούς καταλόγους. Χάνετε αυτόματα το δικαίωμα ψήφου στη χώρα καταγωγής σας αν ψηφίσετε στη χώρα υποδοχής.

ΕΡΓΑΣΙΑ

ΒΑΣΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Έχετε το δικαίωμα να εργαστείτε και να συνταξιοδοτηθείτε σε οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ επιθυμείτε.

Πρέπει να έχετε την ίδια αντιμετώπιση με τους υπηκόους της χώρας υποδοχής, και δεν μπορεί να σας ζητηθεί να καλύπτετε πρόσθετες απαιτήσεις.

Μπορείτε να κάνετε αίτηση για οποιαδήποτε θέση εργασίας που προκηρύσσεται σε οποιοδήποτε σημείο της ΕΕ (με εξαίρεση ορισμένες θέσεις σε δημόσιες υπηρεσίες).

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ ΤΡΕΧΟΝΤΕΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ

Παρακαλούμε να σημειώσετε ότι, για μεταβατική περίοδο με ανώτατη διάρκεια επτά ετών, οι εργαζόμενοι από ορισμένα από τα κράτη που προσχώρησαν πρόσφατα στην ΕΕ μπορεί να αντιμετωπίσουν περιορισμούς όσον αφορά την πρόσβαση στις αγορές εργασίας των προηγούμενων κρατών μελών (EΕ των Δεκαπέντε), ενώ οι εργαζόμενοι από τις χώρες EΕ των Δεκαπέντε μπορεί να αντιμετωπίσουν αντίστοιχους περιορισμούς σε ορισμένα από τα νέα κράτη μέλη.

Υπάρχουν επίσης περιορισμοί όσον αφορά την πρόσβαση πολιτών των νέων κρατών μελών της ΕΕ σε επιδόματα ανεργίας σε χώρα της ΕΕ διαφορετική από τη δική τους.

ΙΣΤΟΧΩΡΟΣ EURES

Πληροφορίες για θέσεις εργασίας και ευκαιρίες μάθησης στην Ευρώπη: http://europa.eu/eures/

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Τα μέλη της οικογένειάς σας, ανεξάρτητα από την ιθαγένειά τους, έχουν το δικαίωμα να σας συνοδεύσουν ή να σας συναντήσουν αργότερα στη χώρα στην οποία εργάζεστε. Τα μέλη της οικογένειας μπορούν να έχουν πρόσβαση στη γενική και επαγγελματική εκπαίδευση της χώρας.

ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Εάν είστε άνεργος, έχετε δικαίωμα διαμονής για ένα «επαρκές χρονικό διάστημα» σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ προκειμένου να αναζητήσετε εκεί απασχόληση — συνήθως έξι μήνες (πρέπει όμως να το ελέγξετε για κάθε χώρα). Το διάστημα αυτό μπορεί να παραταθεί.

Μπορείτε επίσης να συνεχίσετε να λαμβάνετε, για περίοδο τριών μηνών κατ’ ανώτατο όριο, τα επιδόματα ανεργίας που ενδεχομένως λαμβάνετε ήδη, εφόσον πληρούτε ορισμένες προϋποθέσεις. Σας συνιστούμε να επικοινωνήσετε με τον οργανισμό κοινωνικής ασφάλισης της χώρας σας πριν από την αναχώρησή σας για περισσότερες πληροφορίες και συμβουλές σχετικά με τις διατυπώσεις και τα έντυπα που πρέπει να συγκεντρώσετε.

AΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ

Η ενιαία αγορά της ΕΕ σάς προσφέρει την ελευθερία να ασκήσετε ένα επάγγελμα, ως αυτοαπασχολούμενος ή ως μισθωτός, σε χώρα της ΕΕ διαφορετική από αυτήν στην οποία αποκτήσατε τα επαγγελματικά προσόντα σας. Υπάρχει ένα σύστημα σε επίπεδο ΕΕ που διευκολύνει την αναγνώριση των προσόντων αυτών από τις διάφορες χώρες της ΕΕ.

Βλέπε επίσης το σημείο «Ακαδημαϊκή αναγνώριση διπλωμάτων».

Για περισσότερες πληροφορίες, παρακαλούμε να συμβουλευτείτε τα σχετικά δελτία πληροφόρησης στον δικτυακό τόπο «Η Ευρώπη σου».

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ

Οι κοινοτικές κανονιστικές ρυθμίσεις διασφαλίζουν ότι υπάγεστε σε ένα και μόνο καθεστώς κοινωνικής προστασίας και δεν χάνετε κανένα από τα δικαιώματά σας (όσον αφορά ιδίως τη συνταξιοδότηση).

Κατ’ αρχήν, είστε ασφαλισμένος στη χώρα στην οποία εργάζεστε. Εσείς, και σε ορισμένες περιπτώσεις η οικογένειά σας, δικαιούστε όλες τις παροχές κοινωνικής ασφάλισης που χορηγούνται στους υπηκόους της χώρας υποδοχής. Τα δικαιώματα αυτά καλύπτουν ιατροφαρμακευτικές παροχές και παροχές μητρότητας (περίθαλψη και οικονομικές παροχές), τις παροχές αναπηρίας, γήρατος και επιζώντων, εργατικών ατυχημάτων και επαγγελματικών ασθενειών, θανάτου, ανεργίας καθώς και τις οικογενειακές παροχές. Υποχρεούστε επίσης να καταβάλλετε τις ίδιες εισφορές με τους υπηκόους της χώρας υποδοχής.

Ωστόσο, υπάρχουν ειδικοί κανόνες για τους μεθοριακούς εργαζόμενους και τους προσωρινά αποσπασμένους εργαζόμενους.

ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ

Ισχύουν για σας οι ίδιες συνθήκες εργασίας με τους υπηκόους της χώρας στην οποία εργάζεστε όσον αφορά τις αμοιβές, την απόλυση και την επαναπρόσληψη, καθώς και τα μέτρα για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία.

ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Έχετε το δικαίωμα να εγγραφείτε στη συνδικαλιστική οργάνωση της επιλογής σας και να ασκείτε τα συνδικαλιστικά σας δικαιώματα ακριβώς όπως και οι μισθωτοί υπήκοοι της χώρας στην οποία εργάζεστε.

ΑΥΤΟΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ

Έχετε το δικαίωμα να εργάζεστε ως αυτοαπασχολούμενος σε οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ, μόνιμα ή προσωρινά.

ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗ, ΠΑΥΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

Όταν έχετε εργαστεί σε άλλη χώρα της ΕΕ, έχετε το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθείτε ή να συνεχίσετε να διαμένετε στη χώρα αυτή εάν έχετε καταστεί μονίμως ανίκανος προς εργασία λόγω ατυχήματος που συνέβη κατά τη διάρκεια της ενεργού επαγγελματικής σας ζωής, εφόσον πληρούτε ορισμένες προϋποθέσεις.

Για να ασκήσετε το δικαίωμα διαμονής σας, διαθέτετε προθεσμία δύο ετών. Το εν λόγω δικαίωμα σάς επιτρέπει να επωφεληθείτε από την ίδια μεταχείριση που έχουν οι υπήκοοι της χώρας (όσον αφορά τη στέγη, την κοινωνική προστασία, την εκπαίδευση των παιδιών κ.λπ.), όπως όταν ασκούσατε τη δραστηριότητά σας. Το δικαίωμα διαμονής εκτείνεται και στα μέλη της οικογένειάς σας που διαμένουν στη χώρα υποδοχής, ακόμη και μετά το θάνατό σας.

ΕΡΓΑΣΙΑ — ΙΣΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΥΚΑΙΡΙΩΝ

ΑΝΤΡΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ

Είτε είστε άντρας είτε είστε γυναίκα, πρέπει να έχετε ισότιμη αντιμετώπιση και να έχετε τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες ευκαιρίες κατά την εργασία σε οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ. Το δίκαιο της ΕΕ παρέχει τα εξής δικαιώματα:

• ίση αμοιβή για ίση εργασία,
• ίση αμοιβή για εργασία ίσης αξίας,
• ισότιμη αντιμετώπιση κατά την εργασία (πρόσβαση σε απασχόληση, επαγγελματική κατάρτιση, προαγωγή, συνθήκες εργασίας),
• ισότιμη αντιμετώπιση στα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης (υποχρεωτικά και επαγγελματικά).

ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ

Σε όλες τις χώρες της ΕΕ, οι γυναίκες δικαιούνται τα εξής πριν και μετά την εγκυμοσύνη:

• κατάλληλο επίπεδο υγείας και ασφάλειας στο χώρο εργασίας,
• μη υποχρέωση εκτέλεσης νυκτερινής εργασίας στη διάρκεια της εγκυμοσύνης,
• συνεχόμενη περίοδο άδειας μητρότητας διάρκειας τουλάχιστον 14 εβδομάδων, που πρέπει να περιλαμβάνει τις δύο εβδομάδες πριν ή/και μετά τον τοκετό,
• απουσία από την εργασία για εξετάσεις προ του τοκετού (εφόσον αυτές είναι δυνατόν να διενεργηθούν μόνο κατά τις ώρες εργασίας),
• προστασία από απόλυση λόγω εγκυμοσύνης.

ΓΟΝΕΙΣ

Σε όλες τις χώρες της ΕΕ, οι γονείς δικαιούνται τα εξής:

• γονική άδεια τουλάχιστον τριών μηνών λόγω της γέννησης ή της υιοθεσίας ενός παιδιού,
• απουσία για έκτακτους οικογενειακούς λόγους (ασθένεια, ατύχημα).

ΣΠΟΥΔΕΣ

ΒΑΣΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Ως πολίτης της ΕΕ έχετε το δικαίωμα να σπουδάσετε σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα.

Το πανεπιστήμιο ή το κολέγιο της χώρας της ΕΕ όπου επιθυμείτε να σπουδάσετε πρέπει να σας δεχτεί με τους ίδιους όρους που δέχεται τους υπηκόους της χώρας του και δεν μπορεί να σας ζητήσει να καταβάλετε υψηλότερα δίδακτρα.

ΙΣΤΟΧΩΡΟΣ PLOTEUS

Πληροφορίες για την εκπαίδευση και την κατάρτιση που διατίθεται σε όλη την Ευρώπη: http://europa.eu/ploteus/portal/home.jsp

ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΩΝ

Το θέμα αυτό δεν αποτελεί αντικείμενο ρύθμισης σε επίπεδο ΕΕ. Πρέπει να επικοινωνήσετε με τα τοπικά εθνικά κέντρα πληροφοριών για την ακαδημαϊκή αναγνώριση (NARIC): europa.eu/comm/education/programmes/socrates/agenar_en.html

Βλέπε επίσης «Αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων».

ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ

Το πανεπιστήμιο από το οποίο προέρχεστε πρέπει να αναγνωρίζει τις περιόδους σπουδών Socrates/Erasmus ως αναπόσπαστο μέρος των σπουδών σας.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ

Πρέπει να είστε καλυμμένος από σύστημα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, είτε προσωπικά είτε ως μέλος οικογένειας, στη χώρα καταγωγής σας ή στη χώρα που σπουδάζετε, ανάλογα με τις συνθήκες που ορίζονται από την εθνική νομοθεσία. Οι διατάξεις της ΕΕ σάς παρέχουν κάποια προστασία κοινωνικής ασφάλισης, όσον αφορά ιδίως την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Πριν από την αναχώρησή σας, απευθυνθείτε στο φορέα ασφάλισης ασθένειας στον οποίο είστε ασφαλισμένος για να εξακριβώσετε εάν πληρούτε τις προϋποθέσεις αυτές.

ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ

Όλοι οι ερευνητές στην ΕΕ έχουν το δικαίωμα να αξιοποιούν ευκαιρίες κατάρτισης και κινητικότητας που χρηματοδοτούνται από υποτροφίες, επιχορηγήσεις κ.λπ. στο πλαίσιο εθνικών προγραμμάτων και προγραμμάτων της ΕΕ.

ΙΣΤΟΧΩΡΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Πανευρωπαϊκή πύλη για την κινητικότητα των ερευνητών: http://europa.eu/eracareers

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΟΥ ΚΑΛΥΠΤΟΥΝ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΕ

Εκατοντάδες χιλιάδες σπουδαστών και ερευνητών έχουν ήδη ανακαλύψει τα οφέλη της διαμονής στο εξωτερικό για μεγάλη χρονική περίοδο για σπουδές, χάρη σε ορισμένα από τα πιο δημοφιλή προγράμματα της ΕΕ.

Leonardo da Vinci: τοποθετήσεις και ανταλλαγές επαγγελματικής κατάρτισης.

Socrates: αποσκοπεί στην ανάπτυξη της ευρωπαϊκής διάστασης στην εκπαίδευση σε όλη τη διάρκεια του βίου, με τα εξής επιμέρους προγράμματα:

• Erasmus: για σπουδαστές και καθηγητές πανεπιστημίων,
• Comenius: για μαθητές και δασκάλους της σχολικής εκπαίδευσης,
• Lingua: για καθηγητές γλωσσών,
• Grundtvig: εκπαίδευση ενηλίκων και άλλες εκπαιδευτικές δραστηριότητες.

Νεολαία: οι ανταλλαγές νέων παρέχουν στους νέους τη δυνατότητα να αποκτούν εμπειρία από άλλες κοινωνικές και πολιτισμικές καταστάσεις.

Η Ευρωπαϊκή Εθελοντική Υπηρεσία (EΕΥ) παρέχει στους νέους την ευκαιρία να διαμένουν σε άλλη χώρα για διάστημα που μπορεί να έχει διάρκεια μέχρι ένα έτος και να συμμετέχουν ως εθελοντές σε ένα τοπικό σχέδιο.

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΩΝ ΣΑΣ

ΒΑΣΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Η ύπαρξη της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς σάς παρέχει πρόσβαση σε ευρύτερο φάσμα προϊόντων και υπηρεσιών σε ανταγωνιστικές τιμές.

Η νομοθεσία της ΕΕ σάς παρέχει τη δυνατότητα να αγοράζετε ασφαλή προϊόντα και υπηρεσίες υπό σαφείς όρους οπουδήποτε στην ΕΕ.

Υπάρχουν μέσα έννομης προστασίας στην περίπτωση καταχρηστικών ρητρών συμβάσεων.

ΠΑΡΟΧΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ

Όποτε κάνετε κράτηση για μια πτήση, κάνετε αίτηση για εργασία, χρησιμοποιείτε πιστωτική κάρτα ή επισκέπτεστε το Διαδίκτυο, παρέχετε κάποια δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα.

Όταν συμβαίνει αυτό, η νομοθεσία της ΕΕ σάς προστατεύει από την αθέμιτη και παράνομη χρήση των δεδομένων αυτών. Έχετε το δικαίωμα:

• πληροφόρησής σας, όταν τα δεδομένα σας συλλέγονται ή χρησιμοποιούνται περαιτέρω,
• πρόσβασης στα δεδομένα που σας αφορούν,
• να γνωρίζετε τους λόγους στους οποίους βασίζονται διάφορες αυτοματοποιημένες αποφάσεις,
• να προσφύγετε στην εθνική εποπτική αρχή.

ΤΑΞΙΔΙΑ

Συμβουλευτείτε το τμήμα «Μετάβαση» παραπάνω. Η νομοθεσία της ΕΕ σάς παρέχει επίσης ειδική προστασία όσον αφορά τα οργανωμένα ταξίδια και τη χρονομεριστική μίσθωση.

ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ

Μπορείτε να αγοράσετε αγαθά και υπηρεσίες για προσωπική σας χρήση υπό τους ίδιους φορολογικούς κανόνες που ισχύουν για τους υπηκόους της αντίστοιχης χώρας και να τα πάρετε μαζί κατά την επιστροφή σας. Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει για τα αυτοκίνητα και υπάρχουν όρια όσον αφορά τα προϊόντα καπνού και το αλκοόλ.

ΑΣΦΑΛΙΣΗ

Μπορείτε να συνάψετε ασφαλιστήριο συμβόλαιο με οποιαδήποτε ασφαλιστική εταιρεία που έχει άδεια να παρέχει ασφαλιστικές υπηρεσίες σε οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ. Μπορείτε επίσης να ασφαλίσετε το αυτοκίνητό σας σε οποιαδήποτε δεόντως εξουσιοδοτημένη ασφαλιστική εταιρεία από οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ.

ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ: ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΕΣ

Η ενιαία κοινοτική αγορά λιανικών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών παρέχει στους ευρωπαίους καταναλωτές μεγαλύτερη επιλογή χρηματοπιστωτικών προϊόντων.

Ωστόσο, ενδέχεται να αντιμετωπίσετε πρόβλημα με επιχείρηση που βρίσκεται σε άλλη χώρα της ΕΕ. Στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει πρώτα να προσπαθήσετε να επιλύσετε τη διαφορά με την επιχείρηση.

Εάν εξακολουθεί να παραμένει η διαφορά, τότε το FIN-NET μπορεί ίσως να σας βοηθήσει. Το FIN-NET είναι ένα δίκτυο εξωδικαστικών καταγγελιών για όλη την ΕΕ που αφορά τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και το οποίο βοηθά τους επιχειρηματίες και τους καταναλωτές να επιλύουν γρήγορα και αποτελεσματικά τις διαφορές στην ενιαία αγορά της ΕΕ αποφεύγοντας, όποτε είναι δυνατόν, τις μακροχρόνιες και δαπανηρές δικαστικές διαδικασίες.

Δικτυακός τόπος: http://ec.europa.eu/internal_market/finservices-retail/finnet/index_en.htm

ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΧΡΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΣΕ ΑΛΛΗ ΧΩΡΑ ΤΗΣ ΕΕ

Η ΕΕ κατέστησε τις διασυνοριακές μεταφορές πιστώσεων ταχύτερες, φθηνότερες και πιο αξιόπιστες.

Οι μεταβιβάσεις βασίζονται σήμερα στον διεθνή αριθμό τραπεζικού λογαριασμού (IBAN) και τον κωδικό αναγνώρισης της τράπεζας (BIC). Οι αριθμοί αυτοί παρέχουν στην τράπεζά σας τη δυνατότητα να επεξεργάζεται «απευθείας» τις πληρωμές σας, χωρίς δαπανηρούς και χρονοβόρους χειρισμούς.

Οι προμήθειες για τις διασυνοριακές μεταβιβάσεις σε ευρώ με χρήση των προτύπων IBAN και BIC είναι οι ίδιες με τις προμήθειες για τις πληρωμές σε ευρώ στο εσωτερικό μιας χώρας της ΕΕ — πράγμα που δεν σημαίνει φυσικά ότι οι διασυνοριακές πληρωμές γίνονται δωρεάν. Η ίδια αρχή ισχύει για τις πληρωμές με πιστωτική κάρτα και τις αναλήψεις μετρητών.

ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΣΑΣ

ΒΑΣΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Μερικές φορές μπορεί να αντιμετωπίσετε δυσκολίες κατά την άσκηση των δικαιωμάτων σας και να αισθανθείτε ότι εφαρμόζεται εις βάρος σας μια άδικη ή λανθασμένη απόφαση.

Για να διασφαλίσετε ότι μπορείτε να ασκήσετε σωστά τα δικαιώματά σας, θα πρέπει πρώτα να επιδιώξετε τη διευθέτηση του ζητήματος σε εθνικό επίπεδο, δεδομένου ότι τα κράτη μέλη είναι υπεύθυνα για την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ και μπορεί να σας δοθεί αποζημίωση. Επιπλέον, υπάρχουν διαθέσιμες διαδικασίες σε επίπεδο ΕΕ.

ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

Μπορείτε να απευθυνθείτε στην αρμόδια αρχή: βεβαιωθείτε όμως ότι θα τηρήσετε τους χρονικούς περιορισμούς και τις προθεσμίες.

Μπορείτε να απευθυνθείτε στο συνήγορο του πολίτη της οικείας χώρας: η ύπαρξή του και η μορφή του μπορεί να διαφέρει από χώρα σε χώρα.

Προσφυγή σε εθνικό δικαστήριο: ανάλογα με τη χώρα, ενδέχεται να δικαιούστε νομική βοήθεια.

ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΕ

Solvit: αν αντιμετωπίζετε πρόβλημα που οφείλεται στην κακή εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ από δημόσια διοικητική υπηρεσία άλλης χώρας της ΕΕ.

http://europa.eu/solvit/

Προσφυγή στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή: αν υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε σας και ένα θεσμικό όργανο της ΕΕ και θεωρείτε ότι πρόκειται για περίπτωση κακοδιοίκησης — δηλαδή διοικητικές παρατυπίες και παραλείψεις. Η διαδικασία αυτή δεν είναι κατάλληλη για διαφορές εθνικού επιπέδου.

http://www.ombudsman.europa.eu

Αναφορά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: για ζήτημα σχετικό με την ΕΕ το οποίο σας αφορά άμεσα. Η αναφορά σας θα εξεταστεί από μια επιτροπή αναφορών η οποία, αν και δεν έχει εξουσία να επιλύσει απευθείας το ζήτημα, μπορεί να ασκήσει πιέσεις στους αρμοδίους.

http://www.europarl.europa.eu

Καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή: μπορείτε να καταγγείλετε ενδεχόμενη παράβαση της νομοθεσίας της ΕΕ από κράτος μέλος. Η Επιτροπή θα εξετάσει την καταγγελία σας και μπορεί να ζητήσει από τη σχετική χώρα να αλλάξει τους νόμους της. Η διαδικασία αυτή δεν είναι κατάλληλη για διαφορές ανάμεσα σε ιδιώτες.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ, ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ

Η ΕΕ σάς παρέχει διάφορες υπηρεσίες παροχής πρακτικών πληροφοριών και συμβουλών που μπορούν να βοηθήσουν στην απάντηση των ερωτημάτων σας σχετικά με την ΕΕ και να επιλύσουν τα προβλήματά σας τα σχετικά με την ΕΕ.

Οι υπηρεσίες αυτές εμφανίζονται με τη μορφή «κλιμακωτού» συστήματος, αρχίζοντας από γενικές πληροφορίες για την ΕΕ, προχωρώντας σε πρακτικές πληροφορίες για κάθε συγκεκριμένη χώρα και καταλήγοντας σε προσωπικές συμβουλές και επίλυση προβλημάτων.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΕ

EUROPE DIRECT: η απευθείας γραμμή σας για την ΕΕ.

Ενιαίος τηλεφωνικός αριθμός από οποιοδήποτε σημείο της ΕΕ:

00 800 6 7 8 9 10 11

ή ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στη διεύθυνση http://europa.eu/europedirect/

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΕΕ

Δικτυακός τόπος «Η Ευρώπη σου»: πρακτικές πληροφορίες για τη διαβίωση, την εργασία, τις σπουδές και την επιχειρηματική δραστηριότητα στην ΕΕ.

http://europa.eu/youreurope/

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ

Υπηρεσία προσανατολισμού πολιτών: δωρεάν παροχή προσωπικών συμβουλών από νομικούς εμπειρογνώμονες σχετικά με τα πρακτικά δικαιώματά σας ως πολίτη της ΕΕ.

http://ec.europa.eu/citizensrights/

ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΕ

Solvit: βοηθά στη διόρθωση της λανθασμένης εφαρμογής των διατάξεων της ΕΕ από δημόσια διοικητική υπηρεσία άλλης χώρας της ΕΕ.

http://europa.eu/solvit

FIN-NET: δίκτυο εξωδικαστικών καταγγελιών για χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες.

http://ec.europa.eu/internal_market/finservices-retail/finnet/index_en.htm

Περισσότερες πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχονται από το Internet μέσω του εξυπηρετητή Europa (http://europa.eu).

ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΑΣ ΣΤΗΝ ΕΝΙΑΙΑ ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΕΕ — ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Αυτή η γενική επισκόπηση των δικαιωμάτων σας στην ενιαία αγορά της ΕΕ καταρτίστηκε από την ΓΔ Εσωτερική αγορά και υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Εκτός από αυτή τη γενική επισκόπηση, είναι διαθέσιμοι αναλυτικοί οδηγοί για τα ακόλουθα θέματα:

Ταξιδεύετε σε άλλη χώρα της ΕΕ	Ίσα ευκαιρίες
Εργάζεστε σε άλλη χώρα της ΕΕ	Πώς να ασκήσετε τα δικαιώματά σας
Διαμένετε σε άλλη χώρα της ΕΕ	Προστασία δεδομένων
Σπουδάζετε σε άλλη χώρα της ΕΕ	Επίλυση διασυνοριακών χρηματοπιστωτικών διαφορών (FIN-NET)
Αγοράζετε αγαθά και υπηρεσίες

Αν ενδιαφέρεστε για τους οδηγούς αυτούς και τα σχετικά πρακτικά πληροφοριακά δελτία σε έντυπη μορφή, τα οποία υπάρχουν στον δικτυακό τόπο «Η Ευρώπη σου», παρακαλούμε να επικοινωνήσετε με την EUROPE DIRECT:

Τηλεφωνικά από οποιοδήποτε σημείο της ΕΕ: 00 800 6 7 8 9 10 11 (*)
ή με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στη διεύθυνση: http://europa.eu/europedirect

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και κάθε πρόσωπο που ενεργεί εξ ονόματος της Επιτροπής δεν φέρει καμία ευθύνη για την πιθανή χρήση των παραπάνω πληροφοριών.

(*) — Ορισμένες εταιρείες κινητής τηλεφωνίας δεν επιτρέπουν την πρόσβαση σε αριθμούς 00800 ή οι εν λόγω κλήσεις ενδέχεται να χρεώνονται.
— Σε ορισμένες περιπτώσεις οι εν λόγω κλήσεις ενδέχεται να χρεώνονται όταν γίνονται από τηλεφωνικούς θαλάμους ή ξενοδοχεία.΄.

Ευρωπαϊκή Επιτροπή
ΓΔ Εσωτερική αγορά και υπηρεσίες
Εκδόσεις
B-1049 Βρυξέλλες

Το χειρόγραφο ολοκληρώθηκε το 2005.
Layout: Angelo Sarno
Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, 2005
© Ευρωπαϊκές Κοινότητες, 2005
Επιτρέπεται η αναπαραγωγή με αναφορά της πηγής.
Printed in Belgium
Τυπωμένο σε χαρτί λευκασμένο χωρίς χλώριο

Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Διαμονή, εργασία, σπουδές σε άλλη χώρα της ΕΕ — Ανασκόπηση των δικαιωμάτων που έχετε στην ΕΕ

Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων
2005 — 24 σ. — 14,85 X 21 cm
ISBN 92-894-9667-3